تحلیل فضایی- زمانی رخداد گرد و غبار در غرب ایران

پژوهش حاضر سعی دارد رفتار رخداد گرد و غبار در غرب ایران را از منظر مکانی و زمانی تحلیل کند. برای نیل به این هدف از داده های آماری گرد و غبار (اخذشده از سازمان هواشناسی) 26 ایستگاه منتخب در نیمۀ غربی ایران با پراکنش مناسب طی دورۀ بیست ساله (1989- 2008) بهره گرفته شده است. برای بررسی رفتار مکانی گرد و غبار از ابزار تحلیل روند و برای بررسی رفتار زمانی آن از روش آماری من کندال (به علت ناپارامتریک بودن داده های فراوانی گرد و غبار) استفاده شد. رفتار مکانی فراوانی گرد و غبار گویای افزایش شمال به جنوب این پدیده به صورت خطی است، حال آنکه در راستای غرب به شرق رفتار خطی در داده ها مشاهده نشد و مشخص شد که رفتار مکانی وقوع گرد و غبار در این راستا به صورت منحنی (تابع چندجمله ای درجۀ دوم) است به این معنی که افزایش رخداد گرد و غبار با حرکت به سوی شرق و کاهش گرد و غبار با ادامۀ حرکت به سمت شرق مشاهده می شود. با مطالعۀ رفتار زمانی رخداد گرد و غبار مشخص شد که برخی از ایستگاه ها روند صعودی (اراک و خرم آباد) و فقط دو ایستگاه قزوین و خرم دره روند نزولی (با سطح اطمینان 95 درصد) در فراوانی وقوع گرد و غبار دارند. بررسی تغییر زمان حداکثر فراوانی گرد و غبار در منطقۀ مورد مطالعه نشان داد که ایستگاه های یاسوج، قزوین، سنندج، خرم آباد و اراک به سمت ماه های گرم و ایستگاه های اردبیل، ارومیه، آبادان، اهواز، پارس آباد، تبریز، خرم دره، خوی، دزفول، دهلران، زنجان، سقز، شهرکرد، کرمانشاه و همدان به سمت ماه های سرد جابه جا شده اند و در سایر ایستگاه ها (ایلام، امیدیه، ماکو، اسلام آباد غرب و میانه) جابه جایی محسوسی به سمت ماه گرم یا سرد مشاهده نشده است.